Türkiye’de ikamet etmeyen bireyler, boşanmak istemeleri durumunda bu boşanma iki farklı şekilde yapılabilmektedir. Birincisi Türkiye’ye gelmeden Türkiye’de bir boşanma avukatına vekalet vererek, Türkiye’de boşanma davası açılmasını sağlamak, ikincisi ise, Boşanma davasının direk yurtdışı mahkemelerinde açılmasını sağlamaktır. Bu yazımızda yurtdışında boşanma tanıma tenfiz davası hakkında bilgiler vereceğiz. Yabancı mahkeme kanalıyla evliliğini yurtdışında sonlandıran kişilerin bu mahkeme kararları, direk olarak ülkemizde geçerli değildir. Diğer bir ifadeyle yurtdışında boşanmış kişilerin evlilikleri Türkiye’de yasal olarak devam eder. Bu durum, Milletlerarası Özel Hukukun bir esası olup, söz konusu esasa göre her mahkeme kararı bulunduğu ülke içerisinde geçerlilik göstermektedir. Hal böyle olunca, yurtdışında boşanma davası açan kişiler açısından, bu boşanmanın Türkiye’de geçerli olabilmesi için Boşanma Tanıma Tenfiz Davası olarak adlandırılan dava türünü açmak gerekecektir.
Yurtdışında boşanma sonrası Türkiye’de açılması gereken Boşanma Tanıma Tenfiz Davası, hem yabancı mahkemenin verdiği kararın Türkiye’de geçerli olabilmesi hem de bu mahkeme kararında belirtilen koşulların Türkiye’de uygulanabilmesi anlamına gelmektedir. Aslında boşanma tanıma ve boşanma tenfiz davaları birbirinden farklı dava türleri olup, tenfiz davası aynı zamanda tanıma davası sonuçlarını da içerdiğinden genellikle boşanma tanıma tenfiz davası olarak adlandırılmaktadır.
Boşanmanın Tanınması Davası Nedir?
Boşanmanın Tanınması kavramı, yurtdışı mahkemelerinde alınmış olan boşanma kararının, Türkiye’deki resmi kurumlar tarafından kabul edilmesini ifade eder. Yurtdışı Mahkemelerinde boşanan kişilerin Türkiye’de boşanma tanıma davası açmamaları, onların evliliklerinin Türkiye’de devam etmesi anlamına gelecektir. Bu da bir takım sorunların doğmasına neden olur. Örneğin yabancı mahkemenin verdiği boşanma Türkiye’de geçerli olmadığından, eski eşler yasal olarak evli kalmaya devam eder ve taraflardan birisinin vefatı durumunda, eski eş mirasçı olmaya devam ettiği için ölen kişinin mirasından pay alabilir. Ya da başka bir sorun olarak, bireyler her ne kadar yurtdışında boşanmış olsalar da Türkiye’de evlilik devam ettiği için, yeniden evlenmek istenmesi durumunda yasalarımıza göre aynı anda 2 kişi ile evlenilemeyeceği için, bu evlilik gerçekleşmeyecektir. İşte yurtdışı boşanma davalarının kesinleşmesinden sonra bu kararın Türkiye’de geçerliliğinin sağlanması adına açılacak dava türü “boşanmanın tanınması davası” olarak adlandırılır.
Boşanmanın Tenfizi Davası Nedir?
Yurtdışında boşanmış kişilerin bu boşanmalarına ilişkin mahkeme kararlarının Türkiye’de uygulanabilmesi için Tenfiz davası açılması gerekir. Boşanma tanıma davası ile boşanma tenfiz davası arasındaki fark, tanıma davasında boşanmayı Türkiye’de geçerli kılmak iken, tenfiz davasında bu boşanmaya ait hukuki sonuçların ülkemizde uygulanabilir olmasının sağlanmasıdır. Yani tenfiz davası, yurtdışı boşanma sonrası yabancı hakimin verdiği velayet, mal paylaşımı, nafaka, tazminat gibi kararların Türkiye’de icra edilmesini bir başka değişle bu kararların Türkiye’de uygulanabilir olmasını sağlar. Boşanmanın tenfizi davası sonucunda bireyler aynı zamanda boşanmanın tanınması işlemini de sağlamış olacaklardır. O nedenle boşanmanın tenfizi davası açıldığında ayrıca tanıma davası açılmasına gerek duyulmaz. Yurtdışı boşanma işlemlerinden sonra açılacak olan davalar da bu sebeple boşanma tanıma tenfiz davası olarak adlandırılmaktadır.
Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Nasıl Açılır?
Boşanma tanıma tenfiz davası için görevli mahkemeler, tıpkı boşanma davalarında olduğu gibi Aile mahkemeleridir. Yurtdışında yaşayan kişiler, boşanma tanıma tenfiz davasını açmak istemeleri durumunda bu davayı İstanbul Adliyesi, Ankara Adliyesi ya da İzmir Adliyesinden herhangi birisinde açabilmektedirler. Boşanma tanıma tenfiz davası açılırken, bu davaya ilişkin hazırlanması gereken belgeler ile birlikte görevli mahkemeye başvuru yapılması gerekir.
Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Ne Kadar Sürer?
Yurtdışında görülen boşanma davası sonrası, Türkiye’de açılacak olan boşanma tanıma tenfiz davası süreleri, davanın niteliğine göre değişiklik göstermektedir. Boşanma tanıma tenfiz davasının en kısa sürede sonuçlanması adına eski eşlerin ikisinin de Türkiye’de boşanma avukatı tutmaları en hızlı şekilde bu davanın sonuçlanmasına olanak sağlayacaktır. Yurtdışı boşanmaların Türkiye’de tanınması ve tenfizi işlemlerinde yurtdışı tebligat alışverişi oldukça uzun sürmektedir. Ülkeler arasında aylarca tebligat gönderme alma işlemi nedeniyle bu tür davalarda avukat tutmadan davanın yürütülmek istenmesi durumunda bu dava yıllarca sürebilmektedir. O yüzden boşanma tanıma tenfiz avukatı tutmak tebligat sürecinin avukatlar arasında yürütülmesine ve davanın en kısa sürede sonuçlandırılmasına olanak sağlayacaktır. Boşanma tanıma tenfiz davası süresi her iki tarafında Türkiye’deki farklı boşanma tanıma tenfiz avukatına vekalet vermesiyle ortalama olarak 1 hafta ile 2 ay arasında sonuçandırılabilirken, bireysel olarak açılacak tanıma tenfiz davaları 4 5 yıl sürebilmektedir.
Boşanma Tanıma Tenfiz Davası İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Yurtdışında açılan boşanma davasında mahkemenin verdiği boşanma kararının aslı boşanma tanıma tenfiz davası için gerekli evraklar arasında yer alır. Yabancı mahkemede görülmüş olan boşanma davası sonrası, mahkemenin boşanma yönünde verdiği kararın aslı ya da aslı gibidir belgesi Türkiye’de dava açılırken gereklidir.
Boşanma tanıma tenfiz davası için gerekli belgelerden birisi de kesinleşme belgesidir. Kesinleşme belgesi, bu kararın kesinleştiğine dair bir şerhtir. Diğer adı Apostille Şerhi olan bu belge, apostille şerhinin olmaması ya da yanlış olması durumunda tanıma tenfiz işlemi gerçekleşmeyecektir.
Boşanma tanıma tenfiz davası için gerekli belgelerin yeminli tercüman tarafından çevirisinin yapılması gerekir. Bu çeviri mutlak suretle yeminli tercüman tarafından Türkçeye çevirilmiş ve noter ya da konsolosluk tarafından onaylanmış olmalıdır. Aksi halde yurtdışı boşanmanın Türkiye’de tanınması işlemi gerçekleşmez. Kimi zaman bireyler mahkeme kararı ve diğer belgeleri kendileri Türkçeye çevirmektedirler lakin bu belgeler geçersiz olmaktadır.
Boşanma tanıma tenfiz davası açmak isteyen bireyler açısından gerekli belgelerden birisi de pasaport ya da kimlik fotokopisidir.
Boşanma tanıma tenfiz davasının en kısa sürede sonuçlanması adına tutulacak olan avukata verilecek vekaletname belgesi de boşanma tanıma tenfiz davası için gerekli belgeler arasında yer almaktadır.
Yurtıdşında Boşandım Türkiye’de Neden Evli Görünüyorum?
Boşanma tanıma tenfiz davalarına konu olan hususlardan birisi de bu sorudur. Yurtdışında boşanmış kişiler Türkiye’de tekrar bir tanıma tenfiz davası açmaları gerektiğinin farkında olmadıklarından dolayı, Türkiye’ye geldiklerinde ve yasal bir işlem yürüttüklerinde Türkiye makamlarında hala evli göründüklerini sonradan fark etmektedirler. Örneğin yurtdışında yıllar önce boşanmış birisi Türkiye’ye döndükten ve yeniden evlenmek istedikten sonra Türkiye’de evlenmediğini bunun sebebinin hala evli olması olduğunu ve boşanma tanıma tenfiz davası açması gerektiğini yıllar sonra öğrenebilmektedir.
Yurtdışında Boşandım Türkiye’de Dava Açmam Gerekir Mi?
Evet, yurtdışı mahkemelerinde verilmiş olan boşanma kararı ülkemizde geçerli değildir. Bu geçerliliğin sağlanabilmesi adına boşanma tanıma tenfiz davası açılması gerekir. Bu davanın açılmaması ileride daha büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Açmazsam Ne Olur?
Bu davanın açılmaması durumunda yabancı mahkeme kararı Türkiye’de geçerli olmayacağından dolayı, Türkiye’de evlilik devam edecektir. Bu davayı açmayan kişilerin en sık yaşadığı sorunlardan birisi, yeniden evlilik yapamamasıdır. Diğer yandan eski eşin hala yasal mirasçı olması da kişinin vefatından sonra diğer mirasçılarına sorun teşkil etmektedir. Boşanma tanıma ve tenfiz davası açılmadığı zaman boşanmanın maddi ve manevi koşulları da Türkiye’de uygulanamaz. Bu duruma örnek vermek gerekirse, yabancı mahkemede çocuğunun velayetini alan birey, sıklıkla Türkiye’ye giriş çıkış yaparken sorun yaşayabilmektedir. Ya da hakimin verdiği mal paylaşımı kararı Türkiye’de uygulanamadığından sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Boşanma Tanıma Tenfiz Davalarına Konu Olan Ülkeler Hangileridir?
Almanya, Fransa, İngiltere, Amerika, Avusturya, Hollanda, Belçika, Danimarka, Finlandiya, İsveç, Rusya, Ukrayna, Romanya, Azerbaycan, Yunanistan, Bulgaristan, Kanada, İspanya, İtalya, Avusturalya, Japonya, Çin, Türkmenistan, Libya, Fas, Portekiz, İsviçre gibi Türklerin yoğun yaşadığı ülkelerde yapılan boşanmalar, Türkiye’de tanıma tenfiz davalarına sıklıkla konu olmaktadır.