İnternet Bankacılığı Dolandırıcılığı Nedir?
İnternet bankacılığı, günümüzde birçok insanın finansal işlemlerini kolayca ve hızla yapmasını sağlayan, dünya çapında yaygın bir teknoloji haline gelmiştir. İnternetin genişlemesiyle birlikte, pek çok kolaylık sağlamasına rağmen, bazı riskleri de beraberinde getirmiştir. Özellikle internet üzerinden işlenen suçlar, bu teknolojinin karanlık yönlerinden biridir ve internet bankacılığı dolandırıcılığı bu suçların başında gelmektedir.
İnternet bankacılığı dolandırıcılığı, oldukça sofistike yöntemler kullanılarak gerçekleştirilen ve hem bireyler hem de bankalar için ciddi riskler taşıyan bir tehdittir. Dolandırıcılar, genellikle kişisel bilgilerin ve banka hesap bilgilerinin ele geçirilmesiyle bu suçu işlerler. Bu durum, müşterilerin finansal kayıplar yaşamasına ve bankaların güvenilirliğinin sarsılmasına neden olur.
Bu tür dolandırıcılıklar, her eğitim ve kültür seviyesinden insanı etkileyebilir. Dolandırıcılar, oldukça ikna kabiliyeti yüksek ve profesyonelce hazırlanmış senaryolarla hareket ederler. Bu yüzden, “benim başıma gelmez” düşüncesiyle hareket etmemek ve her zaman tetikte olmak önemlidir.
İnternet bankacılığı kullanırken karşılaşılan en büyük sorunlardan biri güvenlik zafiyetleridir. Bu, özellikle hesapların yetkisiz kişiler tarafından ele geçirilmesi ve bu hesaplardan para transferi yapılması şeklinde kendini gösterir. Bankalar ve müşteriler için ciddi bir güvenlik meselesi olan bu durum, ağırlaştırılmış sorumluluk gerektirir. Bankalar, bu tür durumlarda dahi müşterilerinin zararlarını minimize etmek için objektif bir özen göstermekle yükümlüdürler.
İnternet bankacılığı dolandırıcılığına karşı korunma yolları arasında, güçlü parolalar kullanmak, düzenli olarak hesap hareketlerini kontrol etmek ve şüpheli işlemlerde derhal bankayla iletişime geçmek bulunur. Böylece, bu tür dolandırıcılık teşebbüslerinin önüne geçmek ve finansal kayıpları önlemek mümkün olabilir.
İnternet Bankacılığı Dolandırıcılığı Mevduat Sahibinin Sorumluluğu
Mevduat sahibi, bilgilerinin üçüncü şahıslarca ele geçirildiğini fark ettiğinde, derhal bankayı bu durumdan haberdar etmelidir. Eğer mevduat sahibi gerekli dikkat ve özeni göstermezse, “müterafik kusur” ilkesi gereğince, banka ile birlikte kusurlu sayılabilir. Bu durumda, mevduat sahibinin kusuru, hükmedilen tazminat miktarında bir indirim sebebi olarak değerlendirilebilir.
Her bir olay, kendi içinde özgün koşullar ve detaylar dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Özellikle şifre kullanımı gibi hassas konularda, mevduat sahibinin sorumluluğu somut olayın şartlarına göre belirlenir. Banka, mevduat sahibinin yükümlülüklerini yerine getirmediğini ve sözleşmeye aykırı davrandığını kanıtlamak zorundadır. Bu süreçte, delil sunma ve ispat yükü, bankanın üzerindedir.
İnternet bankacılığı dolandırıcılığı Yargıtay’ın konuyla ilgili verdiği bir kararı;
Bir olayda, hem mevduat sahibinin şifrelerini ve kişisel bilgilerini koruma konusunda yeterli özeni göstermediği, hem de bankanın güncel teknolojik imkanları kullanarak müşteri hesaplarının güvenliğini sağlamak için gereken önlemleri almadığı tespit edilmişse, her iki tarafın da kusurlu olduğu kabul edilir. Bu durum, mevduat sahibinin müterafik kusurlu olduğunu ve bankanın da asli kusurlu olduğunu ortaya koyar.
Bankaların asli yükümlülükleri arasında, müşterilerinin hesaplarını korumak ve elektronik bankacılık işlemlerinin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak yer alır. Bu yükümlülüğün ihlali, bankanın asli kusurlu olduğu anlamına gelir ve bu durumda meydana gelen maddi zararlar için banka sorumlu tutulabilir.
Bankanın Sorumluluğu
Bankalar her ne kadar müşterileriyle sorumsuzluk sözleşmeleri imzalasalar da sorumsuzluk sözleşmesi hükümlerine sınırlama getiren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 115/3 ve 116/3 maddeleri gereğince, bankaların hafif kusurlarından dolayı ortaya çıkan sorumluluğunu kaldıran sözleşme hükümleri geçersiz olacaktır.
Yukarıda belirttiğimiz üzere banka ve mevduat sahibi arasında internet bankacılığını sözleşmesi imzalanmaktadır. Bu sözleşme ile her iki tarafa da bazı yükümlülükler verilmektedir. Bankalar müşterilerinin kişisel bilgilerini gelebilecek her türlü tehditten korumak zorundadır. Bu noktada bankaların özen yükümlülüğüne uygun olarak tedbirler almaları gerekir.
Bankalar birer güven ve itimat kurumudur. Bu sebeple kural olarak internet bankacılığı dolandırıcılığı konusunda hafif kusurlarından dahi sorumlu olurlar. Müşterilerin internet bankacılığında kullanılmaları için kendilerine verilmiş olan özel bilgilerini üçüncü kişilerden koruma ve saklama yükümlülüğü vardır.
İnternet Bankacılığı Dolandırıcılığı Durumuyla Karşılaşırsanız Ne Yapmalısınız?
İnternet Bankacılığı Dolandırıcılığı durumda yapmanız gerekenler sırasıyla şunlardır:
- İlk yapmanız gereken vakit kaybetmeden bankalardaki hesap ve kartlarınıza bloke koydurmak olmalı. Sadece dolandırılan hesabınız değil başka hesaplarınız veya kartlarınız varsa hepsine bloke koydurmalısınız. Çünkü kişisel verilerinize erişmiş olan dolandırıcılar diğer hesaplarınız üzerinde de işlem yapabilirler.
- Ardından derhal şikâyet için emniyet birimine ya da Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat ederek suç duyurusunda bulunmalısınız.
- Sonrasında savcılık makamı gerekli delilleri toplayarak bir iddianame hazırlayacak. Açılan ceza davası neticesinde bu suçu işleyenler ceza alacaktır. Buraya kadar açıkladıklarımız olayın cezai boyutunu oluşturmaktadır.
- Süreçle ilgili doğrudan arabulucuya başvurup arabulucuda anlaşamamanız durumunda dava açabilirsiniz. Ya da dolandırılan hesabınızın bulunduğu bankanın genel müdürlüğüne bir dilekçe vererek zararın giderilmesini talep edebilirsiniz. Bankalar genelde kusurun müşteride olduğunu ve kendisinin kusursuz olduğunu bu yüzden zararı tazmin etmeyeceğini belirtir. Ancak yerleşmiş Yargıtay kararları kusuru bankada bulmakta zararı tazmin ettirmektedir.
- Bankadan olumsuz bir cevap alınması durumunda Tüketici Mahkemesi’nde tazminat davası açmanız gerekmektedir. Tüketici Mahkemesi’nde tazminat davası açabilmeniz için dava şartı olarak öncelikle arabulucuya başvurmanız gerekmektedir.