Herkesin bildiği gibi vasiyetname miras bırakanın (murisin) son arzularının yer aldığı bir belgedir ve doğruyu yanlıştan ayırt etme gücüne sahip ve 15 yaşını dolduran herkes tarafından düzenlenebilir.
Vasiyetname Türk Medeni Kanununa göre 3 şekilde yapılabilir. Yani 1) Resmi Vasiyetname Şeklinde 2) Miras Bırakanın El yazısı ile 3) Sözlü vasiyetname şeklinde yapılabilir.
1) Resmi Vasiyetname : Resmi vasiyetname 2 tanığın katılımı ile noter, sulh hakimi veya kanunla yetkilendirilmiş bir başka görevli tarafından düzenlenir. Uygulamada bu işi Noterler yapmaktadırlar. Her hangi bir notere 2 tanıkla gittiğinizde bu işlemleri Noter halledeceğinden Resmi vasiyetnamenin ayrıntılarını anlatmayacağız.
2) Yazılı Vasiyetname : Yazılı vasiyetnamenin en başta gelen şartı baştan sona kadar miras bırakanın yani siz vasiyetname düzenleyecekseniz sizin el yazınız ile yazılması şartıdır. Yani vasiyet bırakan kişinin yazılı vasiyetnamesini baştan sona kadar kendi el yazısı ile yazması şarttır. Ayrıca el yazısıyla vasiyetnamenin düzenlendiği yıl, ay ve günde vasiyetname metnine muhakkak yazılmalıdır. Diğer taraftan yazılan bu vasiyetname saklanmak üzere Notere de bırakılabilir.
3) Sözlü Vasiyetname : Miras bırakan yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olaganüstü sebepler nedeniyle Resmi ve yazılı vasiyetname yapamıyorsa sözlü vasiyetnamede bulunabilir.
Sözlü vasiyetname için miras bırakan ancak yukarıdaki şartlar gerçekleşirse son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara son arzusunu yazılı hale getirmeleri görevini yükler. Bu görevi alan bu iki tanık en kısa zamanda miras bırakanın son arzularını yazılı hale getirirler ve ikisi birlikte bu belgenin altını yıl, ay ve gün koyarak imzalarlar. Ve vakit geçirmeksizin bu iki tanık düzenledikleri belgeyi en yakın Sulh veya Asliye Hakimine verirler.
Türk Medeni Kanununun 541. maddesi gereğince miras bırakan için sonradan diğer şekillerde yani resmi ya da yazılı şekilde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu yeni olanak doğdu tarihten bir ay geçince yapılan sözlü vasiyetname hükümden düşer.
Yani buna göre sözlü vasiyetname çok istisnai durumlarda yapılabilir ve örneğin sözlü vasiyetname yapıldıktan sonra yeni bir Resmi ya da Yazılı vasiyetname yapma olanağı doğarsa sözlü vasiyetname geçerliliğini yitirebilir.
Peki, vasiyetnameden nasıl dönülür : Örneğin Resmi şekilde bir vasiyetname yaptınız ve o vasiyetten dönmek istiyorsunuz, yeni bir vasiyetname yazdığınızda veya notere gidip, resmi şekilde yeni bir vasiyetname düzenlettirdiğinizde eski vasiyetnamenizden dönmüş sayılırsınız. Vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından dönebilirsiniz.
Ayrıca miras bırakan yani vasiyetname yapan kişi yok etmek suretiyle de vasiyetnamesinden dönebilir.
Vasiyetnameden dönmede önemli olan vasiyetname tarihleridir. Örneğin 24.5.2011 tarihinde vasiyetname yaptınız ve Evinizi eşinize bıraktınız ve bir gün sonra 25.5.202025 tarihinde aynı evinizi oğlunuza bıraktınız. Bu durumda daha yeni olan yani son arzularınızı içeren 25.5.2025 tarihli vasiyetnameniz geçerli olur ve eviniz oğlunuza kalır.
Vasiyetname ile tüm malınızı örneğin bir kişiye bırakabilirmisiniz, ya da eşinizi, çocuklarınızı, anne baba ve kardeşlerinizi mirastan vasiyetname yoluyla tamamen mahrum bırakabilirmisiniz ? : Bunun cevabı siz istesenizde hayırdır. Çünkü miras hukukumuza göre Saklı Pay denilen ve miras bırakanın yani sizin vasiyetname veya miras sözleşmesi ile başkalarına bırakamayacağınız saklı paya eşiniz, çocuklarınız, anne baba ve kardeşlerinizin sahip olmasıdır. Ama bu söylediğimizden hiçbir şeyi vasiyetname ile bırakamayacağınız manası çıkartılmamalıdır. Örneğin 10 kalem malınız varsa diyelim ki varsayalım 5 kalemi mirasçılarınızın saklı payı ise 5 kalem malınızı da siz serbestçe başka bir mirasçınıza veya herhangi bir kişiye miras bırakabilirsiniz.
Hukukumuzda hayvanlara vs. miras bırakılabilir mi ? :Hukukumuza göre miras bırakmanız için miras bıraktığınız kişinin şahıs olması gerektiğidir. Şahıstan kasıt yaşı veya cinsiyeti ne olursa olsun bir insan olması gerekliliğidir. Ayrıca Tüzel Kişiler dediğimiz ve kanunla kendisine şahsiyet tanınan Dernekler, vakıflar, şirketler, kooperatifler ve Devlete de mirasınızı bırakabilirsiniz.